Yapay Zekâ Destekli Çanakkale Savaşları Araştırmalarında Yeni Bir Dönem: Metin Madenciliği Projesi Başlıyor.
Çanakkale Savaşları Enstitüsü olarak askerî tarih alanındaki nitelikli araştırmaların kapsamını ve derinliğini artırmak maksadıyla “Yapay Zekâ Destekli Çanakkale Savaşları 1: Metin Madenciliği” projesini hayata geçirmekte olduğumuzu duyurmaktan kıvanç duyuyoruz.
Enstitümüz, metodolojik gelişmeleri yakından izlemekte olup Dijital Beşerî Bilimlerin merkezî bir unsuru hâline gelen Yapay Zekâ teknolojilerini tarih yazımına entegre etme kararı almıştır. Gelişmekte olan Yapay Zekâ’nın sunduğu yenilikçi olanakların özellikle arşiv belgeleri, günlükler ve hatıratlar gibi büyük veri setleri üzerinde kapsamlı analizlerin yapılmasına imkân tanıdığı görülmektedir. Bu kapsamda Enstitümüzün, disiplinlerarası çalışmaları başlatmak ve bu alandaki projeleri geliştirmek amacıyla bir Yapay Zekâ Çalışma Ekibi kuracağını tüm kamuoyuyla paylaşıyoruz.
Çanakkale Savaşları, yalnızca Türk milletinin değil, dünya tarihinin de en kritik dönüm noktalarından biri olarak kabul edilmiştir. 1915 senesine damgasını vuran bu büyük savaşın, farklı uluslardan yüzbinlerce askerin ve sivilin kaderini etkilediği, dönemin uluslararası siyasetini şekillendirdiği bilinmektedir. Ayrıca Çanakkale Savaşları, Türkiye’nin millî hafızasının yanı sıra aynı zamanda evrensel tarih biliminin de ortak bir konusu olmuştur.
Bugün dünyanın çeşitli bölgelerinde çok sayıda tarihçi, araştırmacı ve akademisyen Çanakkale Savaşları üzerine çalışmalar yürütmektedir. Osmanlı arşivlerinden İngiliz, Fransız, Alman ve Anzak kaynaklarına kadar geniş bir yelpazede üretilmiş olan metinlerin, araştırmacılara zengin fakat bir o kadar da karmaşık bir literatür sunduğu görülmektedir.
Yerli kaynaklar çoğunlukla Osmanlı Türkçesi belgelerden, dönemin askerî raporlarından ve modern akademik yayınlardan oluşmaktayken; yabancı kaynakların İngilizce, Fransızca ve Almanca literatürde yoğunlaştığı malumdur. Farklı dillerdeki bu metinlerin birbiriyle karşılaştırılması, içeriklerinin doğru bir şekilde analiz edilmesi ve bütüncül bir yaklaşımla yorumlanması büyük bir emek, zaman ve uzmanlık gerektirmektedir. İşte tam da bu noktada, yapay zekâ destekli metin madenciliği yöntemlerinin, araştırmacılar için güçlü bir yardımcı araç olarak devreye girmekte olduğu belirtilmektedir.
Bu yaklaşımın ilk aşaması olarak hayata geçireceğimiz projenin temel amaçları şunlardır:
- Çanakkale Savaşları’na dair Osmanlıca, İngilizce, Fransızca ve Almanca dillerindeki metinlerin Yapay Zekâ destekli metin madenciliği ve veri analizi yöntemleriyle sistematik olarak incelenmesi hedeflenmektedir.
- Farklı dillerdeki kaynaklar arasında ortak temaların ve farklı anlatıların sistematik bir biçimde ortaya çıkarıldığı, karşılaştırmalı bir araştırma zemini oluşturulması amaçlanmaktadır.
Metin madenciliği sayesinde Osmanlıca, İngilizce, Fransızca ve Almanca metinler üzerinde otomatik içerik analizi yapılabilecek, farklı dillerdeki kaynakların ortak kavram haritaları çıkarılabilecek, çok sayıda eserin istatistiksel ve tematik analizi gerçekleştirilebilecektir. Böylece tek bir araştırmacının yıllarını alması beklenen bir inceleme sürecinin, Yapay Zekâ desteğiyle daha kısa sürede ve sistematik bir biçimde yürütüleceği öngörülmektedir.
Çanakkale Savaşları Enstitüsü, tarih ile teknolojiyi birleştiren bu öncü girişimde yer almak isteyen öğrencileri, araştırmacıları, gönüllüleri ve genç akademisyenleri gönüllülük esasına dayalı bu ortak çalışma kültürüne katkı sağlamaya davet etmektedir. Disiplinlerarası iş birliğini esas alacak 6–8 kişilik bir çalışma ekibi kurulacaktır.
Çanakkale savaşları ile ilgili şehrimizde faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların temsilcilerinin de çalışma grubuna katılması beklenmektedir. Haftasonları da devam edecek çalışmalarla teknoloji destekli metin madenciliği ile Çanakkale Savaşlarına dair yaratılacak literatürde ve bilimsel gelişmede her türlü katkı önemsenmektedir.
Ekibin çalışmaları yüz yüze gerçekleşecek olup Çanakkale Savaşları Enstitüsü Kütüphanesi merkezli yürütülecek ve haftada iki gün, ikişer saatlik oturumlarla düzenli olarak toplanacaktır.
Ekipte Aranılan Başlıca Nitelikler:
- Dil Yeterliliği: Osmanlıca, İngilizce, Fransızca veya Almanca dillerinden en az birine hâkim olunması beklenmektedir.
- Teknik İlgi/Yetkinlik: Yapay Zekâ programlarına hâkim olunması veya bu alana yoğun ilgi duyulması ve öğrenmeye gönüllü olunması istenmektedir.
- Akademik İlgi: Çanakkale Savaşları’na akademik veya araştırma düzeyinde ilgi duyulması ve çalışmaya gönüllü olunması beklenmektedir.
Bu proje, uluslararası iş birliklerini teşvik ederek Türkiye’nin akademik katkısını ön plana çıkaracak; Çanakkale Savaşları’nın küresel boyutunun daha iyi anlaşılmasına olanak tanıyacaktır. Elde edilecek sonuçların, yeni yayınlar, veri tabanları ve dijital arşivler olarak hem araştırmacıların hem de toplumun hizmetine sunulması planlanmaktadır.
Tarihsel mirasın korunması, anlaşılması ve gelecek kuşaklara doğru bir şekilde aktarılması yönünde atılmış güçlü bir adım olan bu projeye katılmak isteyen araştırmacıların, gönüllülerin ve genç akademisyenlerin aşağıda bulunan bağlantıyı kullanarak başvuru gerçekleştirmelerini beklemekteyiz.
Başvuru Formu: https://forms.gle/m6zw1vcYjtN7DBGR8
Önemli Bilgiler:
Duyuru: 3 Ekim 2025, Cuma
Son Başvuru Tarihi: 12 Ekim 2025, Pazar
Adres: İsmetpaşa Mah., İnönü Cad., Mehmet Gürel Apt. Kat:2 No:149/3 Merkez/ÇANAKKALE
İletişim: [email protected] / +90 552 602 1915
