Harp Ceridelerine Göre Çanakkale Savaşları’nda 3. Kolordu (Kuzey Grubu) (2. Cilt)

1915 yılında Çanakkale Savaşları sırasında görev yapmış olan 3’üncü Kolordunun yaklaşık 2.500 sayfalık Eski Harfli Türkçe olarak not edilmiş harp ceridelerinin transkript edilmesinden oluşmaktadır. Askerî tarih araştırmaları ile ilgili birinci el kaynak niteliğinde veri sunan bu eser, 3’üncü Kolordunun 30 Temmuz 1914-31 Ocak 1916 tarihleri aralığındaki faaliyetlerini gün gün, saat saat anlatmaktadır. 1914-1915 yılları arasında Çanakkale’nin savunulması hususunda 5’inci Ordu Komutanı Liman Paşa’nın, 3’üncü Kolordu Komutanı Esad Paşa’nın, 7’nci Tümen Komutanları Albay Remzi ve Yarbay Mehmed Ali Bey’in, 8’inci Tümen Komutanı Albay Ali Rıza Bey’in, 9’uncu Tümen Komutanları Albay Cevad ve Albay Halil Sami Beylerin ve 19’uncu Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal’in seçkin emirleri bulunmaktadır. Çanakkale cephesinde 3’üncü Kolordu, seferberlik faaliyetleri, savunma planları ve uygulamaları, askerin talim ve terbiye faaliyetleri, ikmal ve cephane tedariki gibi faaliyetlerinin yanı sıra cephenin savunmasıyla görevli olarak Arıburnu-Kanlısırt Muharebeleri ve Conkbayırı-Kocaçimentepe Muharebeleri ile altın harflerle tarihe mâl olmuş bir birliktir.

Çanakkale Savaşları Enstitüsü

Çanakkale Savaşları İle İlgili Makaleler 1915-1960 Cilt:2

1915-1960 yılları arasında gazete ve dergilerde yer alan Çanakkale Savaşları ile ilgili eski veya latin harfli makale, tefrika gibi eserlerin bir çoğu yerel gazetelerde yayınlandığı için gözlerden uzak kalmış büyük çoğunluğu eski harfli yayınlandığı için dokunulmamış bazıları ise tekrar tekrar basılarak okuyucuya sunulmuştur. İlgili yıllar arasında yayınlanan bu çalışmaların bir kısmı Çanakkale Cephesi’ne Türk gözü ile bakarken bazıları muharebeye katılmış diğer devletlerin tecrübelerini ve bakış açılarını yansıtmaktadır. Çanakkale Savaşları Enstitüsü’nün çalışmaları sonucunda ortaya çıkan Çanakkale Savaşları İle İlgili Makaleler (1915-1960) kitabının 2’nci cildi olan bu çalışmada toplamda 33 adet makale derlenerek yayına hazırlanmış ve okuyucusunun ilgisine sunulmuştur.

Çanakkale Savaşları Enstitüsü

Harp Ceridelerine Göre Çanakkale Savaşları’nda 3. Ağır Topçu Alayı (2 Cilt)

18 Mart 1915 günü sabah saat 10.11’de Boğaz girişini net bir şekilde görebilen Dardanos Bataryası, yedi düşman zırhlısının Boğaz’a doğru yaklaştığı haberini Müstahkem Mevkii Komutanlığına gönderdiğinde Mehmetçik, tarihin ona biçtiği görevin bilinciyle topları başında büyük bir sabır ve metanetle bekliyordu. Kalplerini Allah’a toplarını düşmana yönelten Türk topçusu, payitahtın üzerine kara bulut gibi çökmeye gelen demirden büyük bulutu namlularından saçtığı cehennemî ateşle dağıtmış; tekniğinin ve bileğinin hakkıyla tarih sayfalarına şu notu düşmüştü: Çanakkale Geçilmez!

1389’da Kosova meydanlarında şimşekler çaktıran Türk topçularının torunları, Çanakkale Boğazı’nda yeni bir destan yazmıştı. Şehitlik mertebesine ulaşan kahraman Mehmetçikler, şüphesiz şanlı Türk tarihini aydınlatacak menkıbelerle, kahramanlık türküleriyle gelecek nesillere bir yiğitlik hikâyesini miras bırakmıştı. Eserde bu büyük mirastan parçalar okuyacak, Mehmetçiğin bileğiyle, pazusuyla, namlusuyla, aklıyla yazdığı destana şahit olacaksınız.

Çanakkale Boğaz Muharebeleri’nde harp eden topçu birlikleri arasında bulunan 3’üncü Ağır Topçu Alayı, günümüzde Çanakkale kent merkezini de içine alan Nara Burnu ile Dardanos arasındaki bölgeyi savunuyordu. Muharebeler sırasında Müttefik Filo’nun en kuvvetli silahı olan Queen Elizabeth’in hedefi olan Anadolu Hamidiye Tabyası, 3’üncü Ağır Topçu Alayı’nın sorumluluğundaydı. Dardanos Bataryası’nın Kahraman Komutanı Hasan ve Mevsuf Beyler, yine bu alayın emrindeyken şehitlik mertebesine ulaşmıştı. 12 Ocak 1915 ile 30 Ekim 1915 tarihleri arasını kapsayan birinci el kaynak olan askerî arşiv belgeleri, Çanakkale Savaşları tarih yazımına büyük katkı sunarken Türk topçusunun Çanakkale’deki kahramanlık mirasını da bugünenaklediyor.

Çanakkale Savaşları Enstitüsü

Türk Savaş Muhabirlerinin Kaleminden Çanakkale Savaşları

Çanakkale Muharebeleri konulu araştırmaları ile nitelikli bir külliyat oluşturmak ve bu külliyatı bilim camiasına sunmak amacıyla çalışmalarını sürdüren Enstitümüz, “Türk Savaş Muhabirlerinin Kaleminden Çanakkale Savaşları” eseri ile dönemin gazetelerinde yayımlanmış ya da yayımlanmamış olmakla birlikte askerî arşivden edinilen verileri bir araya getirdi. Çanakkale’de özel izinle görev yapmış altı ayrı harp muhabirinin kaleme aldığı anekdotlar, Çanakkale Savaşları Enstitüsü Araştırmacısı Didem İlkem CUMALI ile Eda KARATAŞ tarafından dönemin basın organları incelendikten sonra, orijinal diline sadık kalınarak transkribe edilerek yayına hazırlandı. 2021 yılının son günlerinde Enstitümüz tarafından okuyucu ile buluşturulan ve Çanakkale Savaşı’na Türk Harp Muhabirlerinin gözünden ayrıntılar sunan eser, Çanakkale Savaşları özelinde çalışma yapan araştırmacılar için konu ile ilgili olarak önemli bir kaynak niteliği taşımakla birlikte Türk Basın Hayatı’nın Savaş Muhabirliği alanına da yeni veri ve bilgiler kazandırmaktadır.

Çanakkale Savaşları Enstitüsü

Çanakkale Savaşları İle İlgili Makaleler 1915-1960 Cilt:1

Çanakkale Savaşları tarih yazımı, muharebeler henüz sona ermeden başlamıştır. Türk literatürünün oluşmaya başladığı bu süre içerisinde dönemin gazete ve dergilerinde çıkan makaleler, köşe yazıları, kahramanlık hikâyeleri, şiirler, karikatürler, afişler ve kartpostallar kamuoyunun dikkatine sunulmuştur. Bu kapsamda Çanakkale Savaşları Enstitüsü “Çanakkale Savaşları’nın Kültürel Mirası Projesi” ile 1915-1960 yılları arasında yayınlanmış gazete ve dergilerde yer alan Çanakkale Savaşları konulu eski Türkçe veya Latin harfli makale, tefrika gibi eserleri bir külliyat haline getirmek için yola çıkmıştır.

Eserde, çoğunluğu 1915-1928 yılları arasını kapsayan Osmanlı Türkçesi makaleler, okuyucuya kolaylık sağlanması açısından sözlük, tarih veya bilgi hatasına rastlanıldığı durumlara karşı açıklayıcı dipnotlar ve görseller bulunmaktadır. Bu kapsamda eserin ilk cildinde İkdam Gazetesi, Tanin Gazetesi, Tasvir-i Efkâr Gazetesi, Yeni Sabah Gazetesi, Milliyet Gazetesi, Cumhuriyet Gazetesi, Fen Kıt’atı Mecmuası, Mecmû’a-yı Fünûn-ı Bahrîye, Risâle-i Mevkûte-i Bahrîye, Yeni Mecmua, Harp Mecmuası, Askeri Mecmua, Donanma Mecmuası, Topçu Mecmuası, Deniz Mecmuası ve Millet Dergisi’nde yayınlanan makale ve tefrikalar yer almaktadır. Eserde Binbaşı Mehmet Emin, Binbaşı Osman, Yüzbaşı Necmeddin, Kaymakam İzzeddin, Yüzbaşı Kazım, Abidin Daver ve Cevat Abbas gibi isimlerin Çanakkale Cephesi muharebe anlatımları dikkat çekmektedir.

Çanakkale Savaşları Enstitüsü